Venetië is ongetwijfeld een van de meest iconische trekpleisters ter wereld. Deze ‘picture-perfect’ stad is zo’n populaire attractie geworden dat het duizelingwekkende aantal toeristen nu een behoorlijk negatief effect heeft op de algemene leefbaarheid. Ieder jaar ontvangt Venetië ongeveer 22 miljoen bezoekers, terwijl het historisch centrum een populatie heeft van maar 55.000 bewoners.
Helaas weten niet alle toeristen hoe ze zich respectvol moeten gedragen. Noem het maar op, in Venetië maak je het mee: illegaal duiken in het Grand Canal, picknicken op de stoep van privé-woningen en rondlopen in een zwembroek of bikini. Deze week heeft Paolo Mar, raadslid van toerisme, een speciale campagne aangekondigd die de stad moet beschermen tegen het extreme toerisme: #EnjoyRespectVenezia.
#EnjoyRespectVenezia: De bewoners zijn boos, en ze hebben gelijk
De nieuwe gedragscampagne is verbonden aan twaalf gouden regels, waarvan sommige wettelijk bindend zijn om toeristen definitief te ontmoedigen. Als resultaat zullen overtreders nu flinke boetes moeten betalen, variërend tussen de €25 en €500. Een van de twaalf gouden regels verbiedt toeristen nu ook om te lang op een brug te blijven hangen. Dat klinkt misschien extreem, maar de gevolgen van de extreme hordes toeristen moeten niet worden onderschat.
Zelf heb ik Venetië in de zomer van 2016 ook bezocht. Toen heb ik inderdaad de fout gemaakt om te lang op een brug te blijven hangen. Ik leunde op de balustrade en probeerde een foto te maken van het Grand Canal toen een oudere man plotseling tegen me begon te schreeuwen. Aanvankelijk was ik verbijsterd en werd ik boos; ik vond die Venetianen maar chagrijnige mensen. Een paar dagen later begreep ik pas waarom de man zo boos werd. Hij liep met een wandelstok en kon niet meer fatsoenlijk de bruggen oversteken. De rondhangende toeristen blokkeren de balustrade, waardoor de man geen steun heeft en zijn evenwicht niet kan bewaren.
Ik leunde op de balustrade en probeerde een foto te maken van het Grand Canal toen een oudere man plotseling tegen me begon te schreeuwen. Hij liep met een wandelstok en kon niet meer fatsoenlijk de bruggen oversteken. De rondhangende toeristen blokkeerden de balustrade, waardoor de man geen steun had en zijn evenwicht niet kon bewaren.
Gigantische cruiseschepen en souvenirs: Dit is niet Disneyland
Het toerisme is een lastig onderwerp in Venetië. Veel lokale bewoners zijn afhankelijk van de toeristen en verdienen hun geld in de dienstensector. Denk maar aan museum medewerkers, receptionisten, gondoliers, souvenirwinkeleigenaars of kelners. Het probleem in Venetië ligt bij het extreme aantal: de stad is simpelweg overbelast. De gigantische cruiseschepen leveren alleen maar meer druk op de stad, vooral omdat ze boven de meeste gebouwen uittorenen.
Al deze factoren zijn gerelateerd aan wat Sharon Zukin het proces van “disneyfication” heeft genoemd: andere economische sectors worden verwaarloosd en steden worden middelpunten van culturele consumptie. Aangezien de vraag voor toeristische activiteiten zo hoog is, vervormt de stad langzaamaan tot een soort pretparkstructuur. Dit zijn vaak steden waar de verhouding tussen permanent bewoonde woningen en Airbnb locaties zwaar uit balans begint te raken, wat sociale onrust veroorzaakt. De stad dreigt dan een plaats van totale circulatie te worden; steden zijn langer ontworpen voor permanente bewoners, wat de leefbaarheid voor de Venetianen zelf ernstig verminderd.
Dit is een proces van “disneyfication”: andere economische sectors worden verwaarloosd en steden worden middelpunten van culturele consumptie. Aangezien de vraag voor toeristische activiteiten zo hoog is, vervormt de stad langzaamaan tot een soort pretparkstructuur.
Waarom wordt er geen toeristen quotum geïntroduceerd?
Er gaan al een aantal jaar geruchten rond dat overbelaste steden zoals Venetië een toeristen quotum gaan introduceren. Het probleem met dit idee ligt niet bij onwillige overheden, maar bij de wetten van de Europese Unie. In werkelijkheid is het nagenoeg onmogelijk om wettelijk een quotum te introduceren, want de Europese wetten van bewegingsvrijheid en Italiaanse grondwet verhinderen Venetië om bezoekers tegen te houden. De stad mag niet zomaar afgesloten worden. Zelfs minder ambitieuze plannen om de toeristenbelasting te verhogen zijn eigenlijk niet haalbaar. Belastingen worden in Italië op nationaal niveau bepaald.
Een ding is zeker: als je binnenkort een bezoek aan Venetië wil brengen, probeer dan niet in de zomer te boeken. Als je toch in de zomer gaat reizen, zorg dan in ieder geval dat je rekening houdt met de 12 gouden regels. De bewoners verdienen het.
Bronnen: Zukin, Sharon. Landscapes of Power: From Detroit to Disney World. Berkeley: University of California Press, 1991.
Via: The Telegraph, Independent.
Hoi! Mijn naam is Roselinde en ik ben de oprichter van Globonaut. Ik ben een cultureel analist, digitale verhalenverteller en een fotograaf met een passie om de wereld te verkennen. Mijn droom is om van Globonaut een inspirerende plek op internet te maken voor iedereen die zijn of haar gedachten over het leven op planeet Aarde met anderen wil delen.
