8 tips om met informatiestress om te gaan
Mediaconsumptie in het tijdperk van sociale media en Covid-199 min read

Velen van ons zijn opgegroeid in het begin van de 21e eeuw: het internettijdperk. Het was en is nog steeds een tijd waarin het internet zelf in de kinderschoenen staat. Maar één ding is zeker: we kunnen niet meer zonder. Onze huidige samenleving zou zonder de digitale wereld niet volledig functioneren: onze huizen, banen en nationale infrastructuur zijn er allemaal op ingericht.

Maar het leven verloopt online niet altijd vlekkeloos: aangezien wij samen met het internet zijn opgegroeid, weet niemand precies hoe we deze nieuwe online wereld moeten navigeren. Geen enkele ziel had kunnen voorspellen hoe onze smartphones zo’n essentieel onderdeel van ons sociale zelf zouden worden¹. Niemand heeft ons uigelegd hoe we precies om moeten gaan met de ideeën die dagelijks ons bewustzijn binnenstromen. Dus hoe werkt dat eigenlijk, omgaan met al die informatiestress?

De harde waarheid is dat we niemand hebben om te raadplegen behalve onszelf … en elkaar. Toen Maryse een artikel schreef over haar strijd als onderdeel van ‘Generatie Alles’, besloot de Globonaut crew om samen onze tips te delen. Als jonge mensen speelt een groot deel van onze sociale levens zich online af. Laten we dat gesprek voor onszelf en de volgende generatie op gang brengen. We delen 8 tips die je zullen helpen omgaan met informatiestress.

1. Begrijp hoe belangrijk verveling is

Katja: Het zijn de eerste dagen van de COVID-19-pandemie, waarin de grenzen van Europa beginnen te sluiten, waarin ik gisteren mijn kamer binnenliep en twijfelde of ik de komende dagen binnen zou kunnen blijven. Het is de week waarin ik voor het eerst in een lange tijd me realiseerde dat mijn to-do-lijst vandaag niet af hoeft te zijn, en ook morgen niet hoeft te worden afgehandeld.

Ik ga de tijd nemen om na te denken over de overvloed aan informatie waarmee we dagelijks worden geconfronteerd, door eerst na te denken over het eerste dat ik associeer met de afwezigheid van informatie: ‘verveling’.

De dreiging van ‘verveling’ voor mij is synoniem met niet bezig gehouden worden door de buitenwereld, met iets dat min of meer dringend moet worden gedaan, moet worden uitgezocht, een obstakel dat moet worden overwonnen. Een constante uitdaging die je afleidt, je in beweging houdt.

Informatiestress of ‘informatie overload’ is juist datgene wat ons afleidt en rusteloos houdt, waardoor we de dingen die we écht willen, nodig hebben of voelen niet onder ogen hoeven zien.

Informatiestress of ‘informatie overload’ is juist datgene wat ons afleidt en rusteloos houdt, waardoor we de dingen die we écht willen, nodig hebben of voelen niet onder ogen hoeven zien. Het wegvallen van die fysieke mogelijkheid van interactie met informatie, versterkt door social distancing en de benodigde zelfbeheersing om je digitale apparaten uit te schakelen, kan onze kans zijn om onze ‘verveling’ toe te laten. Als je het geluk hebt om nu die tijd voor jezelf te hebben, sta jezelf dan toe om alle afleiding uit te schakelen en je ononderbroken gedachten eindelijk onder ogen te zien.

2. De balans van creëren en consumeren

Maryse: Ik consumeer veel nieuws en verhalen en hoewel ik dol ben op hoe ze me kunnen inspireren, kan de overvloed van informatie me dwarszitten. Ik zie al deze geweldige mensen allemaal fantastische dingen doen, ben onderhand compleet verdwaald in het labyrinth van het internet en moet nu écht gaan slapen. Klinkt dat bekend?

In haar video A Healthy Imbalance legt Sadia Badiei het concept van de ‘create/consume ratio‘ uit, oftwel de balans tussen creëren en consumeren. Het idee is dat creëren, meer dan consumeren, je een energieker en zekerder gevoel geeft. Probeer je passieve consumptie te verminderen door de focus te verleggen naar de dingen die je graag actief doet.

Ze legt uit: “Het voelde alsof ik mijn wereld meer aan het consumeren was dan creëren” en moedigt iedereen aan om te beginnen met creëren omwille van het creëren, niet noodzakelijk voor het verbeteren van je productiviteit of professionele groei. The School of Life brengt een soortgelijk idee naar voren in deze video essay: Why You Don’t Need To Be Exceptional.

3. Productiviteit is niet hetzelfde als succes

Janine: Ik denk dat iedereen weet hoe het voelt om overspoeld te worden door de dagelijkse golf van informatie. Eerlijk gezegd is het erg verwarrend en zelfs overweldigend voor onze generatie om zo bewust te zijn van alle opties die we hebben. Tegelijkertijd drukt de verantwoorlijkheid voor de toekomst van het klimaat en de planeet zwaar op onze schouders.

Op een gegeven moment wil je overal mee stoppen, elke dag op straat marcheren voor het klimaat. Het volgende moment wil je excelleren in de bedrijfswereld, bewijzen dat je stem ertoe doet en een succesvolle carrière opbouwen. Zo voel ik me, tenminste.

Het is vrij duidelijk wat er ontbreekt aan deze aanpak – balans.

Ik vind het bewonderenswaardig dat wij blijkbaar een generatie zijn die in staat is, of bereid is, om alles te doen. Maar als we niet leren om evenwichtig met het leven om te gaan, zullen we in de val lopen. Dan raken we oververmoeid en bereiken we juist niets van dat ‘duurzame’ succes dat we onszelf en de planeet toewensen.

De natuur haast zich niet, maar toch wordt alles volbracht.

Lao Tzu

I studeer astorlogie en heb geleerd dat elke dag zijn eigen energie met zich meebrengt. De maan verandert elke 2,5 dagen in een nieuw sterrenbeeld, wat een verschuiving in ons humeur veroorzaakt. Sommige dagen zijn geweldig om minitieus te werk te gaan, andere dagen zijn nuttig om juist van je vrije tijd te genieten. Als je je ritme aanpast aan deze schommelingen, kan je op een duurzamere manier productief zijn. Zo bereik je gezond succes, op lange termijn, voor jezelf, de mensen om je heen en de planeet.

De generatie die het allemaal kan, moet weer in contact komen met degene die het allemaal weet: de natuur. Ik denk dat verbinding met de natuur voor velen een oplossing kan zijn voor informatiestress, want: “De natuur haast zich niet, maar toch wordt alles volbracht” (Lao Tzu).

4. Af en toe moet je loskoppelen

Marijke: Een van de meest vermoeiende aspecten van de moderne tijd is de online wereld. Het internet is aantrekkelijk en biedt eindeloze mogelijkheiden en inspiratie. Artikelen, documentaires, series op Netflix, talkshows … de lijst gaat maar door. Vooral als je geïnteresseerd bent in sociale media, zoals ik, neemt het internet gemakkelijk uren van je tijd in beslag.

Soms heb ik het gevoel dat sociale media me aan de zijlijn laten staan. Ik kijk naar hoe andere mensen hun leven leiden, terwijl ik op pauze sta. In het begin voel ik me geïnspireerd door de Instagram-berichten, artikelen op blogs en documentaires, maar na een tijdje blokkeert het mijn eigen creativiteit. Het voelt alsof ik dan niet meer in verbinding sta met de echte wereld, met mijn eigen leven.

Als ik de verslaving aan Instagram voel binnensluipen, verwijder ik de app van mijn telefoon totdat ik hem niet meer mis.

Het internet kan verdovend werken, dus ik heb geleerd voorzichtig te zijn. Dat betekent voor mij selectief zijn: ik heb maar één social media-account op Instagram. Ik volg voornamelijk inspirerende kunstenaars zoals illustratoren en fotografen. Als ik de verslaving voel binnensluipen, verwijder ik de app van mijn telefoon totdat ik hem niet meer mis.

Dat betekent dat ik om de paar maanden een paar weken offline ben op Instagram. Het voelt erg bevrijdend. En over het algemeen probeer ik zoveel mogelijk de stekker uit het stopcontact te halen. Mijn telefoon staat tijdens het werken in de vliegtuigmodus en ’s nachts uitgeschakeld. Hij blijft thuis (of in vliegtuigmodus) wanneer ik op vakantie ben. En mijn beste online vriend is Screen Time Protection.

5. Maak notities om de FOMO te verdrijven

Qiu Ting: We hebben allemaal de typische sociale media posts en de veel voorkomende reislijsten gezien die de ’top 10 meest bezochte plaatsen’ uitroepen om zo op je FOMO² in te spelen. Als je die 10 plaatsen niet hebt bezocht, is het bijna alsof je er helemaal niet bent geweest.

Die lijstjes zijn slechts oppervlakkige weergaven van een reiservaring. Iedereen kan een lijst met activiteiten bedenken door een paar dagen in een stad door te brengen. Dat soort ‘listicles’ (list + articles) moeten we als referentie beschouwen, om ze aan te passen aan onze persoonlijke voorkeuren. Of gooi ze gewoon weg en creëer je eigen lijstje. Leer los te laten wat andere mensen ‘instagrammable’ vinden. Andermans perspectief voldoet zelden aan je eigen verwachtingen.

Laat eveneens die obsessie los om alles vast te leggen. Als je een schriftje meeneemt en af en toe aantekeningen maakt, houd je de FOMO op afstand door op te schrijven wat voor jou belangrijk is. Zo train je jezelf om waarde te hechten aan interessante observaties en hartverwarmende gesprekken, in plaats van wat je (bijvoorbeeld) die dag allemaal gegeten hebt. Dat helpt als je op reis bent, maar ook in het dagelijks leven.

6. Leer jezelf kennen en You Do You

Maryse: Neem de tijd om uit te zoeken wat voor jou belangrijk is. Waar geef je echt om? Wat zijn je waarden en zijn je acties afgestemd op je interesses? Zoveel mensen vragen zoveel van je, maar het is onmogelijk om overal antwoord op te geven. Prioriteiten stellen is niet alleen een proces, het is een vaardigheid. Je prioriteiten kunnen je leidende principes zijn.

Mensen willen vaak dat je net zo veel om dingen geeft als zij. Vraag jezelf regelmatig af: is dit jouw prioriteit of die van iemand anders? Hier is een simpel voorbeeld waar een vriendin laatst over begon: “Ik voel me misschien een beetje lomp als ik acteurs of artiesten niet bij naam ken, maar tegelijkertijd denk ik niet dat het belangrijk is in mijn leven.” Ze legt uit dat ‘filteren’ helpt om informatiestress te voorkomen.

We schakelen voortdurend tussen onze eigen persoonlijke wereld (habitus) en de grotere buitenwereld. Door verbindingen te leggen tussen deze werelden, filteren we de informatie die we betekenisvol vinden.

We schakelen voortdurend tussen onze eigen persoonlijke wereld (habitus) en de grotere buitenwereld. Door verbindingen te leggen tussen deze werelden, filteren we de informatie die we betekenisvol vinden. Filteren is een vaardigheid die voor sommigen vanzelfsprekend is, maar voor anderen lastig is. Neem af en toe de tijd om je prioriteiten te (her)formuleren.

Check of je daadwerkelijk tijd besteedt aan de mensen en dingen die je belangrijk vindt. Ik doe dit één keer per maand om mijn zorgen te relativeren. Hier is een laatste leestip die je daarbij kan helpen: The Life Changing Magic of not Giving a F *ck van Sarah Knight.

7. Leer zelfzuchtig te lezen

Roselinde: Een van mijn docenten gaf me dit advies toen ik een paar jaar geleden bezig was met het schrijven van mijn masterscriptie: “leer zelfzuchtig, of zelfs egoïstisch te lezen”. Je hebt niet alle tijd ter wereld om je volledige aandacht te schenken aan elk stukje informatie, en dat hoeft ook niet. Je bent maar een mens, geen encyclopedie op pootjes.

Als je weet wat je eigen interesses zijn, over welke onderwerpen je meer wilt weten en welke vaardigheden je wilt ontwikkelen, is filteren en scannen in plaats van zorvuldig lezen een prima oplossing. Ja, je interesses kunnen altijd veranderen, maar geloof me: je hoeft niet alles tot in de details te weten te komen.

Een eenvoudige app die me helpt om uit de oceaan van inspirerende content te juiste informatie te vissen, is Pocket. Wanneer ik iets zie dat ik wil lezen, maar geen tijd heb op dat moment, sla ik de link op.

Controleer ik regelmatig de app om elke link te lezen die ik heb opgeslagen? Nee, zeker niet. Ik check waarschijnlijk slechts 20% van de links. En dat vind ik prima. Dingen bewaren voor later geeft me het gevoel dat ik nooit iets mis. Ik kan dat artikel immers over een paar weken alsnog lezen, wanner ik er zin in heb. Omgaan met informatiestress is soms een soort mentaal spelletje voor mij, en soms mag je jezelf voor de gek houden.

8. Kies je vrienden

Marijke: Het klinkt misschien wat onvriendelijk, maar ik ben groot voorstander van het selectief uitkiezen van je vrienden. Ik raak snel geïnspireerd door mensen en spreek gemakkelijk af om elkaar weer te zien. De afgelopen jaren hebben mijn partner en ik zoveel geweldige mensen ontmoet dat onze sociale kring bleef groeien. Op een gegeven moment werd het echter onmogelijk om elke vriendschap bij te houden. We moesten de waarheid onder ogen zien: je kan niet met iedereen in contact blijven, je moet selectief zijn.

We dachten terug aan onze backpackervaring. We hebben zoveel inspirerende mensen ontmoet en diepe gesprekken gehad met totaal onbekenden. Maar iedereen was op reis en de meesten zouden de volgende dag gewoon vertrekken. Er waren geen verplichtingen, alleen inspirerende ontmoetingen.

Het is prima om in een aantal vriendschappen te investeren, terwijl je andere ontmoetingen als once in a lifetime ziet. Je hoeft je daar niet schuldig over te voelen.

We hebben toen een belangrijke les geleerd. Het is prima om in een aantal vriendschappen te investeren, terwijl je andere ontmoetingen als once in a lifetime ziet. Je hoeft je daar niet schuldig over te voelen.

Het is normaal om sommige vrienden elke twee weken te zien en anderen maar één keer per jaar. Je hoeft je niet schuldig te voelen als je niet meteen reageert op een berichtje of wanneer je merkt dat een vriendschap langzaam verwatert.

We houden altijd deze vraag in gedachten: wie zijn de vrienden en familieleden die ons het meest inspireren? Wie wil het beste voor jou en investeert in de vriendschap? Dat zijn de mensen op onze prioriteitenlijst. Het is tijd om kwaliteit boven kwantiteit te verkiezen, en dat voelt veel beter.